Mijke Hadewey van Leersum (Gorinchem, 1995) behaalde haar bachelor met een focus op literatuur en filosofie aan het University College Roosevelt te Middelburg (2017) en behaalde daarna een master in Literair Vertalen aan de Universiteit Utrecht (2018). Tijdens het tweede jaar van haar bachelor ging zij met haar gender studies klas naar een lezing van Klaas A.D. Smelik in het Etty Hillesum Onderzoekscentrum (EHOC). Deze lezing maakte dusdanig indruk dat zij zich in de daarop volgende jaren met Etty Hillesum bleef bezighouden. Eerst tijdens haar bachelor, toen een artikel vertaalde voor de bundel Reading Etty Hillesum in Context: Writings, Life and Influences of a Visionary Author (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2018). En later voor haar masterscriptie, waarbij zij onderzoek deed naar het idiolect van Etty Hillesum in de Engelse en Zweedse vertalingen van de dagboeken. Tegenwoordig werkt zij als literair vertaler.
Het begin van het artikel in Cahiers Etty Hillesum
Wat maakt iemands schrijfstijl uniek? Hoe kun je taalgewoontes analyseren? En wat gebeurt er met iemands levensverhaal, wanneer het wordt vertaald? Dat zijn de vragen die voor mij centraal stonden, toen ik in 2018 mijn masterscriptie schreef, getiteld: ‘Ziezo zusje, nu wordt er gewerkt, anders mep ik je dood! Translating the idiolect of Etty Hillesum in English and Swedish’ als onderdeel van de MA Literair Vertalen aan de Universiteit Utrecht.
Rondom de Engelse vertaling bestond al een zekere controversie. Deze zou vol fouten zitten, incompleet zijn of te interpretatief zijn vertaald. Als gevolg hiervan zouden de Engelstalige lezers misschien wel een heel ander beeld van Hillesum krijgen. Veranderingen van de beeldvorming waren ten slotte ook te zien, toen de sigaret die Hillesum vasthield op de omslag van één van de Amerikaanse edities, uit de foto werd gefotoshopt[3]. Over het veranderen van de omslag schreef Denise de Costa toen al:
Etty Hillesum ontwikkelde zich misschien in de loop der tijd tot een ‘bijna heilige’, maar ze had ook haar wereldse, ‘onheilige’ kanten. Juist deze oppositie, deze innerlijke tegenstrijd typeerde haar […]
Doordat de sigaret verdween, verdween ook een stukje van Hillesums karakter. Deze oppositie en de ‘wereldse’ kanten van Hillesum zijn ook terug te zien in haar taalgebruik. Dus als een foto op de omslag van het boek al kan zorgen voor een verschuiving in de beeldvorming, wat gebeurt er dan, als er aanpassingen worden gemaakt aan de inhoud?
Publicaties
Mijke Hadewey van Leersum in de Cahiers Etty Hillesum
- ‘O ja, kroniekschrijfster, daar was ik gebleven’: Het idiolect van Etty Hillesum in vertaling. Deel 1, 123-139.
Elders als vertaler
Klaas Smelik, Gerrit Van Oord and Jurjen Wiersma (Eds.), Reading Etty Hillesum in Context: Writings, Life and Influences of a Visionary Author. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2018. Zie deze link.
Recente reacties